Rất nhiều bậc cha mẹ của những đứa trẻ có hội chứng rối loạn thách thức chống đối cảm thấy bất lực và cô đơn. Họ sống ở nhà nhưng lại cảm thấy đây như những nhà tù nhỏ khi họ phải đối phó với những đứa trẻ thực sự mất kiểm soát và không thể quản lý được. Họ không còn thích những đứa trẻ đó nữa, dù cho họ vẫn yêu chúng. Và họ đang băn khoăn về lý do tại sao không có điều gì hiệu quả cả. Họ nói với tôi rằng họ cảm thấy đơn độc và cô đơn vì họ không thể giao thiệp với các gia đình khác vì hành vi của con mình.

• Trừng phạt nghiêm khắc không có tác dụng với trẻ
• 7 cách xử lý hiệu quả cơn giận của người trẻ tuổi
• Hình phạt đối với trẻ và hệ quả đi theo sau

Chắc chắn những thứ như ngủ lại, những ngày trên bãi biển, các bữa tiệc – tất cả các hoạt động đó đều bị ảnh hưởng bởi những đứa trẻ có tính cách này. Không có gì quá ngạc nhiên  khi những gia đình này có một thời gian khó khăn nói chung và thường có tình trạng rạn nứt tình cảm, tinh thần và chức năng. Các anh chị em khác lớn lên trong một bầu không khí của sự đe dọa và thất vọng. Cố gắng có được sự phản đối để dừng lại, dù có thiện chí, thường gặp phải sự chán nản và thất bại. Là cha mẹ của những đứa trẻ rối loạn thách thức chống đối, chiến lược của bạn phải học được cách quản lý sự phản đối một cách từ từ đến khi nó hoàn toàn biến mất. Trong ba năm làm việc với những đứa trẻ có hội chứng rối loạn thách thức chống đối, tôi nhận ra rằng các chiến lược sau đây đã giúp cải thiện hành vi và dạy họ cách ứng phó khi một ai đó nói “không”.

Tại sao nói “không” lại gây ra một sự xung đột

Không ai thích từ “không” cả, đặc biệt là với trẻ nhỏ và những bạn thanh thiếu niên. “Không” có nghĩa là thất vọng, “không” có nghĩa là không nhận được những gì bạn muốn, và điều đó làm tất cả mọi người thất vọng và chán nản. Hầu hết mọi đứa trẻ học được cách giải quyết vấn đề này ở độ tuổi 2-3 khi tính cách của chúng thực sự hình thành. Theo thời gian, chúng phát triển khả năng cân bằng những ước muốn bên trong với những hy vọng cần thiết bên ngoài cùng với trách nhiệm nữa. Nhưng với những đứa trẻ rối loạn thách thức chống đối, thông điệp mà chúng ghi nhớ là, “Nếu tôi không chịu kiểm soát, những điều tồi tệ sẽ xảy ra. Khi những điều không tốt đang xảy ra xung quanh tôi, cách duy nhất giúp tôi sống sót là kiểm soát được”. Chúng phản ứng với từ “không” cùng với sự la hét, đe dọa, đấm vào tường hoặc làm tôn thương anh chị em của mình. Và khi càng nhận thức được nhiều sự hỗn loạn và mâu thuẫn trong cuộc sống, chúng càng cảm thấy cần phải kiểm soát.

Với những đứa trẻ như vậy, phản đối và thách thức trở thành cách phản ứng với thẩm quyền. Mỗi ngày lại có một cuộc chiến mới khi bạn cố gắng thực hiện thẩm quyền của mình. Trong khi nhiều trẻ em học cách chấp nhận rằng chúng không thể kiểm soát được mọi lúc thì những đứa trẻ rối loạn thách thức chống đối thường cảm thấy hoảng sợ khi chúng không thể kiểm soát được. Cha mẹ của những đứa trẻ này học cách đi vòng và rất nhiều người trong số họ đổ lỗi cho chính mình hoặc cố gắng tìm một người, nơi hay vật gì đó để xử lý thay vì tự mình tập trung giải quyết nhiệm vụ đó, đó là, “Làm thế nào mà tôi có thể dạy con mình quản lý những điều đó vào hôm nay?”.

3 cách để loại bỏ hành vi chống đối và tỏ ra thách thức

“Không” là một từ đầy quyền lực. Mọi đứa trẻ phải học cách ứng phó với nó, và những đứa trẻ rối loạn thách thức chống đối cũng không có sự khác biệt. Nhưng có những thứ cha mẹ có thể làm để tránh các hành vi bùng nổ hoặc để chuyển hướng hành vi của con mình.

Tôi muốn bạn ghi nhớ những từ như “Tránh”, “Trốn thoát” và “Chuyển hướng” vì chúng tôi muốn cố gắng tránh sự xung dột với những đứa trẻ có sự rối loạn thách thức chống đối, hay thoát được khỏi sự mâu thuẫn càng sớm càng tốt nếu có thể, và chuyển hướng trẻ tới điều gì đó tích cực hơn.

1. Tránh xung đột

Một trong những cách chúng ta tránh xung đột có một cấu trúc bằng văn bản được đặt ở một số vị trí mà mọi người có thể nhìn thấy, chẳng hạn như trên tủ lạnh. Một lịch trình thực sự sẽ giống như sau:

Thời khoá biểu hàng ngày

Ăn nhẹ và thư giãn: từ 3 – 4 giờ chiều

Làm việc nhà và bài tập về nhà: từ 4 – 5 giờ chiều

Thời gian rảnh rỗi: Từ 5 – 6 giờ chiều

Bữa tối: 6 giờ tối

Thời gian rảnh sau bữa tối: từ 7 giờ –  7 giờ 30 phút tối

Làm bài tập về nhà: Từ 7 giờ 30 phút – 8 giờ tối

Thời gian đi ngủ: 8 giờ 30 phút tối

Tôi nghĩ rằng những đứa trẻ này sẽ làm tốt hơn nếu chúng trở về nhà từ trường học hay buổi cắm trại, có một bữa ăn nhẹ, làm một vài việc vặt trong nhà hay bài tập về nhà, có thời gian nghỉ ngơi ngắn và sau đó ăn tối. Sau đó, trẻ có thể làm thêm một số việc nhà, có chút thời gian rảnh rỗi và rồi đi ngủ. Mỗi tối cần được thực hiện nhẹ nhàng nhất có thể. Khi bạn có một lịch trình như vậy và con bạn nói rằng: “Con muốn chơi bây giờ cơ”, bạn có thể nói: “Con biết thời gian biểu rồi mà, Tommy. Con sẽ không được chơi cho đến khi bữa tối kết thúc”. Giờ đây trong trường hợp này, bạn thực sự cần tập trung lại vào thời gian biểu của con mình. Hiểu được lịch trình đó và nội bộ hóa cấu trúc đó là những kỹ năng xử lý quan trọng mà những đứa trẻ rối loạn thách thức chống đối cần phát triển. Vì vậy, bạn đang hoàn thành hai điều ở đây: Bạn tránh đấu tranh trực tiếp với từ “không” và bạn đang tập trung vào việc lập kế hoạch, là kỹ năng ứng phó mà trẻ cần học.

Là cha mẹ, hãy nhớ rằng những ý tưởng không nghĩ tới bản thân mình như bỏ cuộc, mà đúng hơn, bạn đang tránh những tình huống mà khi trẻ hành động gây ra nhiều nguy cơ. Vì vậy, nếu bạn thấy mình phải tránh quá nhiều tình huống khi bạn ở trong khu mua sắm vì sợ sự xung đột, lời khuyên của tôi là bạn tránh đi đến trung tâm mua sắm với đứa trẻ đó cho đến khi bé có đủ trình độ kỹ năng để xử lý vấn đề đó.

2. Thoát khỏi tranh cãi

Một chiến lược khác mà chúng tôi muốn tìm hiểu đó là “giải thoát”. Một khi tranh cãi với con bạn bắt đầu hoặc trở nên leo thang, bạn cần tìm cách để thoát ra khỏi đó. Đầu tiên, bạn có thể xác định rõ vị trí của mình, quay lại, tránh xa và không phản ứng với hành vi của trẻ. Ví dụ, bạn có thể nói: “Bây giờ không phải là lúc để con chơi điện tử. Đây là lúc con dọn dẹp phòng” và rồi quay lại, để mình thoát khỏi sự tranh cãi. Có một số trường hợp bạn sẽ thấy một đứa trẻ rối loạn thách thức chống đối đang nói xấu cha mẹ khi chúng đang thực hiện công việc mà bạn yêu cầu chúng làm. Đôi khi, có vẻ như miệng và cơ thể của họ đang di chuyển theo hai hướng khác nhau! Đừng để bản thân mình bị cuốn vào việc nói xấu đó. Hãy đơn giản quay lại với công việc kinh doanh của bạn hay làm điều gì đó khác.

3. Chuyển hướng hành vi của con bạn

Bước quan trọng thứ 3 trong kế hoạch loại bỏ hành vi thách thức và tỏ ra chống đối đó là “chuyển hướng” đứa trẻ đó. Chuyển hướng là một chiến lược bạn có thể sử dụng khi hành vi của trẻ bắt đầu căng thẳng. Bạn có thể nói, “Hãy nhớ rằng, con muốn coi chương trình đó vào lúc 6h30, vì thế hãy tập trung vào” và sau đó quay lại và đi tới chỗ khác. Điều này chuyển hướng sự chú ý của họ sang một cái gì đó khác và dạy họ tập trung vào điều đó hơn là tập trung vào cuộc tranh luận. Sự chuyển hướng cũng rất hữu ích trong những tình huống mà bạn có xung đột trong quá khứ và bạn biết khi nào có thể xảy ra sự bùng nổ. Bạn có thể đánh lạc hướng con mình bằng cách để con làm điều gì đó khác trong giai đoạn căng thẳng. Vì thế, khi bạn nhận thấy con bắt đầu cảm thấy hào hứng, đó là lúc để đưa ra cho trẻ nhiệm vụ khác có ích cho gia đình. Ví dụ, “Hãy đi lấy rau diếp ra khỏi tủ lạnh và rửa nó cho món salad. Đó sẽ là một sự trợ giúp to lớn”.

Hãy dừng việc đổ thêm dầu vào lửa

Tôi nghĩ rằng điều quan trọng đó là cha mẹ hiểu rằng một khi đứa trẻ rối loạn thách thức chống đối bắt đầu tranh cãi về việc bị nói “không”, bé sẽ rất đầu tư vào quá trình tranh cãi cũng như kết quả. Vì vậy, trong thực tế, điều đầu tiên cha mẹ phải làm đó là dừng đổ thêm dầu vào lửa: đừng tranh cãi hoặc nói lại với trẻ. Nói rõ nguyên tắc, nêu sự mong đợi hoặc nhiệm vụ đang diễn ra và đi ra chỗ khác. Đợi đến khi bình tĩnh, hãy ngồi xuống cùng với con của mình và có một cuộc thảo luận ngắn gọn: “Mẹ không nghĩ rằng việc tranh cãi sẽ giúp chúng ta giải quyết vấn đề, Vì thế mẹ sẽ không tranh luận với con nữa. Và thời gian con dành để tranh cãi với mẹ khi mẹ không phản ứng sẽ trở thành thời gian không được sử dụng máy tính vào tối nay. 2 phút cho mỗi phút con tranh cãi với mẹ”. Đừng giải thích hay iện minh bằng cách đưa ra ví dụ. Nói với trẻ về quy tắc, nhưng không ngồi ở đó và tranh luận về điều đó. Đứng dậy và đi tới một chỗ nào đó khác. Mong trẻ tranh luận ngay lúc đó nhưng hãy hiểu rằng cách tốt nhất mà bạn có thể đối phó với một đứa trẻ rối loạn thách thức chống đối là đặt ra quy tắc và gắn bó với điều đó.

Tôi nghĩ rằng điều quan trọng với các bậc phụ huynh đó là nhớ rằng rất nhiều đứa trẻ có tính cách này phát triển kỹ năng ứng phó, như nhà thơ Theodore Roethke nói: “sự phát triển chậm là điều điều khó có thể chịu đựng”. Thời gian sẽ giúp những đứa trẻ đó. Lứa tuổi sẽ giúp đỡ. Và chúng có thể học được kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng đàm phán, điều đó chỉ mất thêm chút thời gian dài hơn và cần sự kiên nhẫn hơn ở bạn. Giữ kế hoạch đủ linh hoạt để đối phó với sự phản kháng của trẻ, nhưng cũng đủ cứng rắn để giữ trẻ có trách nhiệm và tôi tin bạn sẽ nhìn thấy sự thay đổi thực sự.

Trên đây Tâm Nghiêm đã giới thiệu cách loại bỏ hành vi chống đối và tỏ ra thách thức của con bạn. Hãy trải nghiệm môi trường học Tiếng Anh trẻ em tại Hà Nội có thể tư vấn giúp bạn và con bạn cùng thực hiện nó. Hãy tham gia ngay hôm nay bằng cách đăng ký về khóa học. Liên hệ cô Trang qua đăng ký khóa học của chúng tôi nhé.